C&B basic: Nhập môn tiền lương và phúc lợi

HR Foundation • Module 0

C&B Basic: Nhập môn Tiền Lương & Phúc Lợi

Bài 0.1: Vì sao doanh nghiệp cần C&B? Nếu không có C&B thì điều gì xảy ra?

⏱ 5 min read 👤 Thành HR

🎯

Mục tiêu bài học

• Hiểu đúng định nghĩa C&B: Không chỉ là chia tiền, mà là quản trị giá trị.
• Nhìn thấy "viễn cảnh hỗn loạn" của một công ty thiếu C&B (lương cảm xúc, lời hứa miệng).
• Phân biệt được tư duy của C&B (Đầu tư) khác gì với Kế toán lương (Chi phí).

Tình huống thường gặp

"Ủa anh Thành ơi, em tưởng C&B chỉ là cuối tháng ngồi tính công, trừ tiền đi muộn rồi chuyển khoản là xong? Việc đó Kế toán làm cũng được mà?" 🤔

👤

Một câu hỏi rất "ngây thơ" nhưng phổ biến nha! 😂

Nếu C&B chỉ đơn giản là "chia tiền", thì thế giới này đã không cần đến Luật Lao động. Nếu không có C&B, công ty sẽ giống như một khu rừng không luật pháp - mạnh ai nấy sống đó em.

🧠 Giải Mã Vấn Đề Cốt Lõi

1 Gốc Lý Thuyết (Definition)

C&B (Compensation & Benefits) là cán cân đo lường giá trị của cuộc trao đổi: Người lao động bán Sức lao động để đổi lấy Thu nhập.

💰 Compensation (Trả công): Lương cứng, lương năng suất, phụ cấp.

🎁 Benefits (Phúc lợi): BHXH, du lịch, khám sức khỏe.

*Theo Khoản 1 Điều 90 Bộ luật Lao động 2019.

2 Thực Tế Tại SME (Reality)

📉 Khi Kế Toán làm lương

Họ nhìn lương là "Chi phí" (Cost) nên tìm cách cắt giảm, bắt bẻ. -> Hậu quả: Nhân viên ức chế.

🎭 Khi Sếp tự quyết (Lương cảm xúc)

Vui thì thưởng, buồn thì lờ đi. -> Hậu quả: Mất công bằng nội bộ, người giỏi bỏ đi.

3 Newbie Survival (Mách Nước)

Bạn không phải là "cảnh sát" trừ lương. Bạn là "Kiến trúc sư của sự công bằng".

💡 Tip cho Newbie:
Nếu nhân viên thắc mắc, đừng nói: "Máy tính ra thế".
Hãy nói: "Dữ liệu công là A, quy chế là B, nên kết quả là C". Dùng dữ liệu để nói chuyện.

Case Study

Giám Đốc Hào Sảng & Cái Tết "Đắng"

Context

Bối cảnh: Tiệc tất niên, Giám đốc cao hứng cầm mic tuyên bố: "Năm nay ai làm đủ 12 tháng, thưởng chắc chắn 2 tháng lương!". Kế toán không ghi chép, không ra văn bản.

Hậu quả

Kết cục: Cuối năm khó khăn chỉ thưởng 0.5 tháng. Nhân viên phẫn nộ, 40% nghỉ việc, bóc phốt công ty lừa đảo.

💡 Nếu có C&B: Chúng ta sẽ cụ thể hóa lời hứa của Sếp thành văn bản (chính sách thưởng) để quản trị kỳ vọng ngay từ đầu.

❓ HR Quick Quiz

Câu 1: Bản chất cốt lõi của C&B là gì?

• A. Công cụ trừ tiền đi muộn.
• B. Việc của phòng Kế toán.
• C. Cán cân trao đổi giữa Sức lao động và Thu nhập.

👉 Xem Đáp Án

✅ Đáp án C. C&B là sự cân bằng lợi ích, không phải ban ơn hay trừng phạt.

Câu 2: Rủi ro khi Kế toán làm lương (thiếu tư duy HR)?

• A. Tính lương quá cao.
• B. Tư duy Chi phí (Cost) - Cắt giảm quyền lợi cứng nhắc.
• C. Kế toán nghỉ việc vì quá tải.

👉 Xem Đáp Án

✅ Đáp án B. HR cần tập trung đầu tư (Investment) vào con người để tăng hiệu suất.

Câu 3: C&B bảo vệ công ty bằng cách nào?

• A. Giấu lỗi sai luật.
• B. Hệ thống văn bản & Quy chế minh bạch, đúng luật.
• C. Trừ lương nhân viên nhiều nhất có thể.

👉 Xem Đáp Án

✅ Đáp án B. Văn bản quy chế là tấm khiên pháp lý vững chắc nhất.

🚀

Thử Thách 24h: Suy Ngẫm

Hôm nay, hãy thử hỏi 3 người bạn đi làm câu này:

"Điều gì khiến bạn vẫn ở lại công ty hiện tại dù vất vả?"

(Đáp án có thể là: Lương đúng hạn? Sếp sòng phẳng? Hay Bảo hiểm đầy đủ? -> Đó chính là C&B)

⚖️ Legal Reference

Nội dung bài học đã được tham chiếu với các nguyên tắc cơ bản:

• Bộ luật Lao động 2019: Điều 90 (Tiền lương), Điều 4 (Chính sách Nhà nước).

⚠️ Lưu ý: Nội dung mang tính chất giáo dục – tham khảo thực hành.

HRVN Academy

Learn HR from the core. Practice HR with purpose.

📚 Xem Toàn Bộ Khóa Học

© 2025 HRVN Academy | Content by Thành HR